Günümüzde önemli olan artık sadece uzun yaşamak değil, uzun bir ömrü sağlıklı bir vücutla yaşamak.
Bu doğrultuda sürekli olarak vücudumuz için ideal olan besinleri seçer, beslenme çeşitlerini araştırır olduk. Vegan beslenme, vejetaryen beslenme, pesketaryen beslenme derken birçok beslenme çeşidini aklımıza, bedenimize ve damak zevkimize göre değerlendirmeye devam ediyoruz. Yazımızın devamında da “sirkadiyen beslenme” çeşidini sizin için detaylı bir şekilde inceledik. Bakalım, sirkadiyen beslenme çeşidi her açıdan size uyum gösterebilir mi?
Sirkadiyen beslenmenin özü, beslenme saatlerinizin düzeni ile ilgilidir. Diğer birçok diyete göre sirkadiyen beslenmede amaç; yasak besin ya da ölçü kısıtlaması yerine öğün saatlerinizin düzenini sağlayıp vücut ritminizi belirlemektir. Ritmini bulan vücudunuz bu sayede çok daha kolay bir şekilde kilo verecek, tehlikeli hastalıklardan uzak duracaktır.
Vücut Ritmi Nedir?
Sirkadiyen; kelime olarak circa: yaklaşık, dies: gün anlamlarını taşır. Kısacası; sirkadiyen vücudun bir gün içerisinde gerçekleştirdiği fizyolojik, hormonsal, psikolojik süreçlerin toplamı ile oluşan vücut ritmidir.
Sirkadiyen Ritim Nedir?
Dünyanın bir gün içinde kendi ekseni etrafında dönüşünün canlılar üzerinde oluşturduğu ritimlerin tekrar edilmesine sirkadiyen ritim denir. Diğer bir deyişle sirkadiyen ritim, vücudun biyolojik zamanlamasıdır. Kalp hızı, vücut ısısı, metabolizma hızı, duygu durumları, uyku döngüsü bu ritmi oluşturan parçalar arasında yer alır.
Yemek Yeme Saati ile Sirkadiyen Ritim Arasındaki Bağlantı Nedir?
“Ben yemeğimi istediğim saatte yerim, ne anlayacak ki vücudum…” gibi bir düşünce tüm düzeninizi değiştirebilir, aman dikkat! Yapılan birçok araştırmada fizyolojik işlevlerin yemek öncesinde yükseldiği görülmüştür. Bu sonuca göre vücudun yiyecek alım zamanını tahmin edip işlevlerini senkronize ettiği açıkça ispatlanmıştır. Kısacası başta bahsettiğimiz olası düşünce tamamen yanlıştır. Alışılmadık ve yanlış beslenme saatleri, vücudun sağlığının bozulmasına direkt olarak etki edebilmektedir.
Biyolojik saat olarak da tanımlanan sirkadiyen ritmi etkileyen birçok sebep mevcuttur. Işık ve ısı farklılıkları, vardiyalı çalışmalar gibi sebepler karşısında vücut, uyum gösterebilirse sağlık elde edebilir; uyum gösteremezse başta kilo almak üzere birçok sağlık problemi ile karşı karşıya kalır. Çünkü metabolizmada önemli rol sahibi olan; insülin, glukagon, adiponektin, kortikosteron, leptin ve ghrelin gibi birçok hormon, sirkadiyen salınım göstermektedir.
-
Ayşegül Çoruhlu “Sirkadiyen Beslenme” isimli kitabında şöyle bahseder:
“Saate bakıp zamanın çok hızlı geçtiğinden yakınırız. Zamanı kolumuzdaki saatin gösterdiğiyle bir tutarız. Oysa gerçek zaman ölçer, beynimizdeki özel bir merkezdir. Vücudun biyolojik saatini ölçen bu merkez anında tüm diğer organlara saati söyler. Tüm vücut saatlerle doludur. Evet, beyinde, pankreasta, karaciğerde, bağırsakta, tüm hücrelerde ve DNA’da dahi birer iç saat vardır. Neden bu kadar çok saate ihtiyaç vardır? Vücuttaki milyarlarca işlemin düzenli yapılabilmesi için belli bir ritmi takip etmesi şarttır. Bu ritmin dışında çalışan organda düzen yerine kaos olur. Kaos demek hastalık demektir. Kaosu engelleyen şey ise vücudun biyolojik iç saatidir. Biyolojik iç saat bizi dış saat ile senkronize eder. İç saatin akordu bozulmamalıdır. İç saat bozulursa hastalanırız. İç saat bozulursa hızlı yaşlanırız. İç saat bozulursa hızlı kilo alırız… Evet, sağlıklı beslenmede ne yiyeceğimize yeterince vurgu yapıldı. Ancak asıl mühim soru, “Ne zaman yiyeceğiz?” sorusudur… Kilo almak da kilo vermek de gerçekten bir “zaman” meselesidir. “Sirka” etrafında, “diem” gün demektir. Sirkadiyen beslenme, günün saatlerine uygun beslenme ve yaşam şeklini anlatır. Sirkadiyen ritmi bozmanın bedeli hızlı yaşlanmadır. Sirkadiyen ritmi bozmanın bedeli hastalanmaktır. Sirkadiyen ritmi bozmanın bedeli kilo almaktır. Zamanlama her şeydir. Zamanlama tıbbın yeni konusudur.
Sirkadiyen Diyette Uyku Düzeni Önemli midir?
Vücudumuz, asla birbirinden bağımsız çalışamayan bir mekanizma gibidir. Bu nedenle diyet sürecinde bir bütünlük sağlamak açısından uyku düzeni de son derece önemlidir. Vücudun melatonin hormonu salgıladığı saatlerde, zifiri karanlık bir ortamda uyumak, metabolik faaliyetlerin düzenlenmesine yardımcı olur. Böylelikle kalp hastalığı, diyabet, felç gibi risklerin en aza indirilmesi mümkün hale gelir.
Sirkadiyen Beslenme Düzeni Ne Şekilde İşlemelidir?
Eğer siz de sirkadiyen beslenme şeklini bir yaşam tarzı haline getirmek istiyorsanız öncelikle mutlaka bir uzmana danışmanızda fayda olacaktır. Bunun dışında fikir sahibi olup sirkadiyen beslenme şeklini benimsemeniz için bilmeniz gereken detaylar şu şekildedir:
Hayatınızın bundan sonrasını biyolojik saatinize uygun olarak geçirmek ve sirkadiyen beslenmeyi seçmek istiyorsanız dikkat etmeniz gereken ilk nokta; her öğünü her gün aynı saatlerde yemek olacaktır. Bunun yanı sıra metabolizmanızın hızlı çalıştığı sabah saatlerinde tahıl ve yağdan zengin besin çeşitlerini; metabolizmanızın yavaş çalıştığı akşam saatlerinde yağ oranı düşük sebze gibi besin çeşitlerini tercih etmek doğru olacaktır.