Fermente gıdalar dünyasına ve probiyotikler hakkında bilmeniz gerekenlere derinlemesine bir dalış yapıyoruz, böylece bugün bu mikroorganizmaların faydalarından yararlanmaya başlayabilirsiniz!
Probiyotikler sindirim, kardiyovasküler, bağışıklık ve zihinsel sağlığınızın yanı sıra metabolizmanızı ve cildinizi iyileştirme potansiyeline sahiptir. Neredeyse gerçek olamayacak kadar iyi geliyor, değil mi? Neyse ki bütün bunlar için bunu kanıtlayacak kadar araştırma mevcut.
Rutininize probiyotik eklemek, sağlığınızı ve zindeliğinizi iyileştirmenin harika bir yolu olabilir. Ancak bunu yapmadan önce probiyotiğin ne olduğunu bilmek önemli bir detaydır.
Probiyotik almalı mıyım? İşe yarayıp yaramadığını nasıl anlarım? Hiç probiyotik almadığım zaman bir belirtisi olur mu? Gibi soruların yanıtlarını sizlere vereceğiz.
PROBİYOTİKLER NEDİR?
Uluslararası Probiyotikler ve Prebiyotikler Bilimsel Derneği, probiyotikleri “yeterli miktarlarda uygulandığında ev sahibine sağlık yararı sağlayan canlı mikroorganizmalar” olarak tanımlar. Şimdi bunun ne anlama geldiğini öğreneceğiz.
Ev sahibi, probiyotikleri alan veya tüketen insanlardır.
Bahsedilen mikroorganizmalar sadece tükettiğimiz canlı bakterilerdir. Bu, bir gıda maddesi veya ek şeklinde olabilir. Bakteri kelimesini duyduğunuzda geleneksel olarak bir enfeksiyon veya kötü bir şey düşünebilseniz de burada aslında iyi bakterilerden bahsediyoruz.
Bu iyi bakteriler veya probiyotikler sihirlerini kolonda gerçekleştirirler. Sağlığımıza olumlu etki edebilmeleri için öncelikle mideyi geçmeleri gerekir. Ardından, istenilen yere ulaşmadan önce ince bağırsaktan geçerler.
Ayrıca probiyotiği yeterli miktarda tükettiğimizden emin olmalıyız. Her suş (Bir bakteri veya virüsun farklı alttürlerinin, aralarında genetik farklılıklar bulunan gruplarına ¨Suş¨ denir), doz etkinliğine göre incelenmelidir.
Probiyotikler, Prebiyotikler ve Sinbiyotikler
Probiyotikleri tartışırken, prebiyotikleri ve sinbiyotikleri de anlamak önemlidir.
Basit bir ifadeyle, prebiyotikler esasen bağırsaklarınızdaki iyi bakterileri besler. İstenilen mikroorganizmaların büyümesine ve gelişmesine yardımcı olan, gıdanın sindirilemeyen bileşenleridir. Örneğin, inülin, fruktooligosakkaritler (FOS), galaktooligosakkaritler (GOS), beta-glukan, oligofruktoz ve ksilooligosakkaritler (XOS), hepsi prebiyotik örnekleridir. Kuşkonmaz, muz, yulaf, soğan ve elma gibi lifli meyve ve sebzelerde ve diğerlerinde bulunabilirler.
Sinbiyotikler, Prebiyotik ve Probiyotikleri birlikte bulunduran ürünlere sinbiyotik denilmektedir. Bu şekilde uygulama ile Probiyotik bakterilerin yaşam süreleri uzar ve kolonda daha iyi kolonize olurlar. Yoğurt sinbiyotik besinlere güzel bir örnektir. Sinbiyotikler, fonksiyonel gıda bileşenlerinin geliştirilmesinde gelecek vadeden konulardan biridir.
PROBİYORİK ÇEŞİTLERİ VE FAYDALARI
LAKTOBASİL
Laktobasil’in en iyi bilinen türlerinden biri de akidophilus türüdür. Bu özel tür, optimal bağışıklık, vajinal, bağırsak, sindirim ve bağışıklık sağlığı ile ilişkilendirilmiştir.
Diğer laktobasil suşlarının da atopik dermatiti, pediatrik akut enfeksiyöz ishali, antibiyotikle ilişkili ishali, IBS (İrritabl bapırsak sendromu)'yi, hiperkolesterolemiyi ve hatta obeziteyi iyileştirdiği gösterilmiştir.
BİFİDOBAKTERİ
Bifidobakteri cinsi içinde, potansiyel sağlık yararları için de çok sayıda tür tanımlanmıştır.
Genel olarak konuşursak, Bifidobakteri’nin ana işlevi, genellikle kendi başımıza sindiremeyeceğimiz lif ve kompleks karbonhidratları yani az önce bahsettiğimiz prebiyotikleri sindirmektir.
Ek olarak, Bifidobakteri’nin pek çok sağlık yararına bağlı olduğu tespit edilmiştir. Kardiyovasküler sağlık ve sindirim sağlığına yardımcı olduğu kanıtlanmıştır. Ayrıca, yetişkinlerde kilo alımını ve tip 2 diabetes mellitus geliştirme şansını azalttığı ve bebeklerde bağışıklık fonksiyonunu iyileştirdiği bile gösterilmiştir.
Tartıştığımız belirli cins, azalan IBS semptomları ve azalan inflamasyon ile de ilişkilendirilmiştir. Bu özellikle kronik yorgunluk sendromu, IBD (İnflamatuar Bağırsak Hastalığı), ülseratif kolit ve sedef hastalığı olanlarda çok görülmektedir.
Son olarak, psikolojik sıkıntı semptomlarının iyileştirilmesi ile ilişkilendirilmiştir. Artık probiyotiklerin temellerini öğrendiğimize göre, fermantasyonu da konuşabiliriz!
FERMENTE OLMAK NE DEMEK?
Gıdaların fermantasyonu, gıdaların korunması için en eski tekniklerden biridir. Fermente gıdalar laktofermentasyon adı verilen bir süreçten geçer. Bu, doğal bakterilerin gıda maddesinde bulunan şeker ve nişasta ile beslendiği yerdir ve bu da laktik asit oluşumuna neden olur.
Laktik asit oluşumu, gıda maddesinin korunmasına yardımcı olur ve enzimler, B vitaminleri, omega-3 yağ asitleri ve iyi bakteriler gibi çeşitli besinler üretir.
Fermente Gıdalar Probiyotik midir?
Bu sorunun teknik cevabı hayır.
Evet, çeşitli fermente gıda maddeleri canlı mikroorganizmalar içerir. Ve evet, mikrobiyotanıza fayda sağladığı klinik olarak kanıtlanmıştır. Ancak buradaki fark, gerçek bir probiyotik tanımına tam olarak uymamalarıdır.
Canlı mikroorganizmaların probiyotik olarak kabul edilebilmesi için, belirli bir miktarda tüketildiğinde sağlık yararları sağladığının klinik olarak kanıtlanması gerekir. Çoğu zaman, gıda ürünleri, bu tür faydaları sağlamak için gereken kesin türü veya miktarı içermez.
Hangi Probiyotikleri Almalıyım?
Bir probiyotik düşünürken, dikkate alınması gereken epeyce bileşen vardır. Probiyotiğin amacını, içerdiği bakteri suşlarını, alınan miktarı ve takviye sıklığını ve mevcut olabilecek kontrendikasyonları göz önünde bulundurmanız gerekir. Bu süreçte gezinmenin en iyi yolu, diyetisyeniniz veya doktorunuzla çalışmaktır. Konusunda uzman kişiler hedeflerinizi sağlığınız bağlamında değerlendirebilecek ve sizi doğru yöne yönlendirebileceklerdir.
Probiyotikler ile İlgili Doğru Bilinen Yanlışlar
Ne kadar çok, o kadar iyi
Çoğu zaman insanlar, probiyotiklerinden en iyi şekilde yararlanmak için mümkün olan en yüksek miktarı tüketmeleri gerektiğini varsayarlar. Bu aslında böyle değildir.
Probiyotiklerin çalışmak için bağırsaklarınızda kolonize olması (kalıcı ikamet alması) gerekmez. Tohum probiyotik suşları geçici mikroplardır. Bu, mevcut bakterileriniz ve vücudunuzla (konakçıları) programlanmış etkileşimler yoluyla sistemik faydaları etkinleştirmek için kolonunuzdan (mikrobiyomunuzun çoğunluğunun bulunduğu yer) yolculuk ettikleri anlamına gelir. Bu nedenle sürekli, günlük alım önemlidir.
Probiyotikler Sadece Sindirime İyi Gelir
Probiyotiklerin, gelişmiş sindirim dışında çeşitli sağlık yararları vardır!
Gİ ( Gastrointestinal Sistem) sistemimizi beslerken, şüphesiz vücudun diğer kısımlarını da besliyoruz. İyileştirilmiş ciltten kardiyovasküler sağlığa kadar, probiyotiklerin çok çeşitli sağlık yararları vardır.